De kerk
Volgens de archieven werd omstreeks 1490 op de huidig plaats van de kerk - het midden tussen de gehuchten de Plaetse, Heikant en Ganzeput - niet ver van het "meierhof", het latere kasteel, door de familie Van der Molen begonnen met de bouw van een
Sint-Martinuskerk.
Op de oudste schets van onze parochiekerk, die bewaard wordt in de Sint-Bernaertsabdij te Hemiksem, zien we dat het ging om een stenen gebouw met een zeshoekige toren zo breed als het schip en zonder grafkapel.
Een kerkgebouw dat meer dan 500 jaar oud is heeft in de loop van zijn bestaan heel wat meegemaakt. Het werd meer dan eens verbouwd, aangepast aan de noden van de tijd of heropgebouwd, meestal na brand, "gesticht" door de natuur of door de mens.
We sommen op:
- 1757: brand verwoest de zeshoekige toren
- 1760: heropbouw door de Bernardijnen, campanile-achtige toren met een tweede, "tiende-torentje" centraal op de dwarsbeuk,
- 1822: blikseminslag en grote brand,
- 1869: hevige storm,
- 1902: vergroting van de kerk van 30 m tot 50 m lengte,
- 1915: in de nacht van 8 juni leggen de Duitsers de kerk in de as; de parochianen van Sint-Martinus vinden onderdak in een noodkerk in het Sint-Jan Berchmanscollege,
- 1926 - 1927: bij de wederopbouw breidde men de kerk uit met 2 zijbeuken, zodat ze nu 24 m bij 50 m meet. Deze verbredingen zijn duidelijk merkbaar in de architectuur en de kleur van de steen.
Na het concilie veranderde er heel wat: de liturgie werd vernederlandst en het interieur van de kerken versoberde: vele heiligenbeelden verdwenen, het altaar kwam dichter naar de gelovigen toe; de communiebank verdween; de preekstoel werd niet meer gebruikt; er kwamen lezenaars voor leken-lectoren.
Ook bleek de ruimte voor "alledaags gebruik" te groot... zo werd in het begin van de zeventiger jaren de Mariakapel gebouwd, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van de Stille Hoop.
In de buitenmuren van de kerk zien we grote arduinen stenen. Het zijn grafstenen van o.m. oud-parochiepriesters.
De Sint-Martinuskerk is opgenomen in het beschermde dorpsgezicht rond het kasteel (K.B. 6.5.1977). Bepaalde oude gesteenten van de kerk werden als monument gerangschikt bij K.B. van 19.1.1935.
Een hele tijd geleden is zij definitief geklasseerd als beschermd monument en was het geduldig wachten op de restauratie. Na vele jaren is het restauratiedossier goedgekeurd en zullen de werken in 2021 aangevat worden!